AKVARYUM SUYUNUN ÖZELLİKLERİ

Akvaryum İçin Kullanılacak Su Hakkında Bilgiler;

.

 

Genel Bilgi

 

Su...Yokluğu yaşamin sonu demek. Ancak kullandığımız su, çevresel ve doğal nedenlerle her zaman istenilen koşullara uygun olmayabilir. Nehir ya da göl gibi yüzey kaynaklarından elde edilen ham suda "askıda katı madde" olarak adlandırılan çamur, kum, kil gibi tortu yapıcı maddeler vardır. 

Yer altı kaynaklarından sağlanan sularda ayrıca kireç ve mineraller bulunabilir. Sulara çeveseI kirlenmenin etkisiyle zararlı atıklar da karışabilir. 

Suyun içinde doğal olarak bulunan ya da sonradan karışan maddelerin bir kısmı insan sağlığı, kullanılan cihaz ve makinalar, su tesisatları için kabul edilemeyecek özellikte olabilir. Suyun sanayide katkı maddesi olarak kullanıldığı proseslerde istenmeyen maddeler ürünün kalitesini etkileyebilir. Evsel kullanımlarda "sertsu" olarak bilinen kireçli su temizlikte sorunlar yaratabilir. İçme suyu kullanımlarında, sağlık için, suyun tortu maddelerinden, kireçten, kokudan veya kimyasal atıklardan arıtıması gerekir.  

 

 

Akvaryum Suyu Nasıl Hazırlanır?

Su akvaryum içinde canlıların sağlığını direkt olarak etkileyen önemli bir faktördür.Bunun için kullanacağımız suyun değerlerine dikkat etmemiz gerekmektedir.Ben bu yazıda sizlere basit bir şekilde akvaryum suyu nasıl hazırlanmalı, nelere dikkat edilmelidir gibi soruların cevabını vermeye çalışacağım.

Öncelikle akvaryum için kullanılan sular bulanık olmayan, kokusuz ve renksiz  olmalıdır.Genellikle evlerimizdeki musluklardan akan şebeke suları bu koşullara uygundur ve diğer sulara göre(Örn: göl, ırmak, kaynak ve biriktirilmiş yağmur suları gibi) daha güvenilirdir.Bu nedenle akvaristler tarafından tercih edilirler.Yanlız evlerimizdeki musluklardan akan şebeke sularında da  klor, ağır metaller ve değişik tuzlar bulunur.Canlıların istedikleri ortamı oluşturabilmek için öncelikle suyu bunlardan arındırmamız gereklidir.

 

Akvaryum için Klorlu Çeşme Suyunun Zararları;

 

Akvaryumlarımızda istenmeyen ve balıklarımızın ölümüne sebep olan en önemli etken klordur. Özellikle akvaryum hobisine yeni adım atmış olanlarda gördüğümüz toplu balık ölümleri, klorlu çeşme suyuyla doldurulmuş akvaryuma canlıların klor giderilmeden salıverilmesinden kaynaklanır.Fakat suyu klordan ayrıştırmak için fazla uğraşmamıza gerek yok.Önemli olan bu olmazsa olmaz bilgiyi hobiye başlamadan evvel edinebilmiş olmak.Temiz bir kovaya yada şişeye(kapağı kapatılmadan) doldurduğumuz musluk suyunu bir hafta dinlendirerek kloru sudan uzaklaştırabiliriz.Bu kadar bekleyemem diyorsanız; dinlendireceğiniz suyu bir hava pompası yada iç filtre yardımıyla hareketlendirebilirsiniz.Bu sayede klor 1-2 günde sudan ayrışacaktır.

 Gelelim ağır metallere…Suda bulunan ağır metallerse klora oranla daha tehlikelidir.Eğer su içindeki oranları yüksek ise canlıların vücudunda birikerek balık, salyangoz,  karides ve hatta bitkilerimizin ölümüne sebep olabilirler.Bunun için içeriğini bilmediğiniz kaynak sularını kullanmamanızı tavsiye ederim.

 

Akvaryumlarda Hazır Su Kullanımı;

Su hazırlama işini hızlandırmak için piyasada bulunan su hazırlayıcılarından yararlanabilirsiniz.Örneğin sera, tetra, seachem gibi markaların ürünleri kalitelidir.Bu ürünler sudaki ağır metalleri bağlarlar.Ayrıca kloru ve çözülmemiş tuzları nötralize ederler.İçeriğinde bulunan B1 vitaminleri gibi destek maddeleriyle balıkların strese girmemeleri için katkıda bulunacak şekilde üretilmişlerdir.

Sırasıyla; sera aqutan, seachem prime, tetra aquasafe

Sudaki amonyum ve nitrit maddelerini düşüren sera nitrivec’te bu süreçte kullanılabilir.İçeriğindeki yararlı bakteriler biyolojik döngünün başlamasında rol oynar.Fakat oturmuş bir akvaryumunuz varsa kullanıp kullanmamak size kalmış.

Biyolojik döngünün oturması için suyu doldurduktan sonra filtre ve ısıtıcı açık şekilde 2 hafta beklerim.Bu esnada su zaten oturur.Sizde katkı malzemelerine tonla para harcamak yerine bekleyebilirsiniz.

Bütün bunların haricinde su olarak hazır satılan kaynak sularını (damacana vs.) kullanabilirsiniz.Ph değerlerinin 6,5-7,5 arasında olması çoğu bilindik tür için geçerli aralıklardır.Tabi beslediğiniz türlere göre bunun araştırmasını yaparak daha düşük yada yüksek asitlik değerlerine sahip suları seçebilirsiniz.(Örn; çiklit türleri için daha sert sular, discus gibi balıklar içinde daha yumuşak yani asidik sular kullanılır.)

Dipnot: Bunlar yanlızca başlangıç için gerekli bilgilerdir.Hobiye yeni adım atmış yada atmayı düşünenler için yardımcı olmak amacıyla yazılmıştır.Umarım işinize yarar ve canlılarınızı basit bir nedenle kaybetmezsiniz

 

Akvaryum Suyunun Özellikleri

 

Akvaryumculukta çoğu zaman şebeke suları dinlendirilerek kullanılmaktadır. Bu suların kimyasal özellikleri insan sağlığı ve tesisat sisteminin zarar görmemesi amacıyla belli bir aralıkta tutulur. Artezyen ve kuyu sularında çoğu zaman böyle bir kontrol mekanizması bulunmaz. 

Kaynağı ne olursa olsun kullandığımız su, besleyeceğimiz balık türleri için uygun olmayabilir. 

Piyasada yaygın olarak satılan pek çok balık türü, ortalama su koşullarında yaşayabilir. Ancak özellikle çiklitlerin popüler olmasıyla birlikte balıkların ihtiyacına uygun "su hazırlama" eğilimi ortaya çıkmıştır. 

Besleyeceğimiz balıkları belirlerken kullanacağımız suyun özelliklerini bilmek çok önemlidir. Bazı sular fazladan bir işlem gerektirmeksizin belli türler için ideal olabilir. Tersine, bazı suları hazırlamak için verilecek çaba akvaryumdan alınan zevki azaltacak düzeyde olabilir. Bu nedenle su analizi yapmak faydalıdır. 

 

 

Tanınmış markaların hemen hepsinin suyun pH ve sertlik derecelerini ölçen testleri bulunmaktadır. Bunların bazıları suya daldırılan, bir kullanımlık şeritler halindeyken, bazıları da ufak bir kap içerisinde bir kaç damla kimyasalla akvaryumdan alınan suyun karşılaştırılması sonucunda elde edilen, renge dayalı testlerdir. Çok sayıda akvaryuma sahip kişilerin, sık ölçüm gerektiren türleri beslemesi söz konusuysa dijital ölçüm aletleri mantıklı bir seçim olacaktır. 

Ülkemizde asidik ve yumuşak sulardan hoşlanan balıklar (Diskus, Ramirezi gibi) hobiye yeni girenler tarafından alındıklarında, çoğunlukla uygun su koşuları sağlanamadığı için kısa sürede ölmektedir. Çok sert suya sahip kişilerin bu balıkları seçmesi uygun değildir. Eğer tercih edileceklerse akvaryumun memba suyu (bulunabilen en yumuşak ve düşük pH'lı) ile doldurulması ve su değişimlerinde bu suların kullanılması bir çözüm olabilir. Revers osmos cihazı ve bazı reçineler ile sert sular yumuşatılabilir. Ancak bu tip çözümler hem maliyet hem de uygulanabilirlikleri açısından kolay değildir. Afrika Çiklitleri'nin pek çoğu sert sulardan hoşlanır ve iyi birer alternatif olabilirler. 

Suyun pH değerinin istenilen düzeye getirilmesi için pH yükseltici ve düşürücü solüsyonlar bulunmaktadır. Çok sert sularda bunları kullanarak pH'ı kalıcı olarak düşük tutmak zordur. pH yeniden yükselme eğilimde olacaktır. Sık sık solüsyon kullanarak pH'ı düşük tutmak, kimyasalın akvaryumda birikimine bağlı olarak balıkların sağlığını tehdit edebilir. 

Yumuşak suların özelliği, pH değerinin kararsız oluşudur. Bu suların pH değerleri daha kolay düşürülebilir. Yumuşak ve asidik sulardan sert ve alkali su elde etmek hedefleniyorsa akvaryuma ve varsa dış filtre içerisine mercan kırığı koymak faydalı olacaktır. Mercanlar çözünerek suya bir miktar sertlik kazandıracaktır. pH yükseltici solüsyonlarla istenen değer ayarlanır. 

Su bozulmasıyla ilgili önemli bir hatırlatma... 

Akvaryumda su dengesi bozulduğunda, özellikle yeni kurulmuş akvaryumlarda suda amonyak birikimi (balıklar için çok zararlı) olmaktadır. Amonyak asidik ve nötr ortamlarda amonyağa oranla daha az zehirli olan amonyum halindeyken, pH yükselince amonyum amonyağa dönüşür ve zehirlenme tablosu süratle ağırlaşır. Bu nedenle; 

 

Özellikle yeni kurulan akvaryumlarda pH yükseltici kullanılacaksa, su bozulması tablosu açısından tetikte olmak gerekir. Sudaki amonyak/amonyum, nitrit, nitrat düzeylerini ölçmek için testler de bulunmaktadır. 

 

 

Akvaryum için Uygun Su Nasıl Olmalıdır, Detaylı Bilgiler;

Akvaryum Suyu

 

Nötr suyun pH(asit ve alkali) derecesi 7 dir.pH derecesi 7 den aşağı düştükçe asit oranı,yukarıya çıktıkça da alkali oranı artar.Fazla asitli ve alkali sular kadar nötr sularda balıklar için uygun değildir.

Akvaryum suyunda bir miktar mineral bulunması gerekmektedir.

gH bakımından balıklar 5-12 derece arasından hoşlanırlar.Bununla beraber her balığın doğal ortam su değerleri farklıdır,buna dikkat ederek uygun değerler oluşturulmalıdır.

Akvaryumlarda şehir suyu kullanmak klorlanmış olan bu suyun balıklara zarar vermesine neden olur.Bunu önlemek için suyu 1-2 gün dinlendirmek gerekir.Yeterli zamanınız yoksa suyu kaynatmakta aynı etkiyi yapacaktır.

Akvaryumun derinliği ve su miktarı balıkların sayı ve büyüklükleriyle orantılı olmalıdır.Dar su alanı olan akvaryumlarda balıklar oksijensiz kalabilirler.Bu gibi durumlarda balıklar su yüzeyine toplanırlar.Genelde 2.5 cm lik bir balığa 150 cm² su yüzeyi hesaplanır.Balığın kendisini rahat hissetmesi için 5 cm lik bir balığa 1.5 lt lik su gerekir.

Akvaryumlarda oksijen dengesini sağlamak için bir dereceye kadar bitkilerden yararlanılabilir.Yeteri kadar bitkilendirilmiş bir akvaryum oksijen bakımından zengindir ancak bu konuda dikkat edilmesi gereken noktalar vardır.Bitkiler ancak yeterli ışık alırlarsa oksijen verirler,yeteri kadar ışıklandırılmamış akvaryum bitkileri karbındioksit salacakları için balıklarınız tehlikede olabilirler,sürekli yetersiz ışıkta kalan bitkiler çürüme yapacak bunun sonucuda akvaryum suyu balıklarınız için zehirli bir ortam haline gelecektir.Akvaryumunuza bitkiler vasıtası ile oksijen sağlamayı düşünüyorsanız bitkiler hakkında yeterli bilgiye sahip olmanız gerekmektedir.

Balık sayısı,akvaryumun hacmi,ışıklandırma ve bitkilendirme iyi yapılmış ise ayrıca bir oksijen sağlayıcısına gerek yoktur.Bu saydıklarımız eksik ise bir hava motoruna ihtiyacınız var demektir.

Salinite (Tuzluluk)

Salinite kelimesinin sözlük manası tuzluluk olmasına rağmen burada bahsedilen maddeler su içinde çözünmüş kimyasal tuzlardır. Salinite ölçekleri GH ve KH değerleriyle birlikte sodyum tuzlarını da tespit ederler. Özellikle tuzlu su akvaryumlarında suyun salinite değerini bilmek son derece önemlidir. Tatlı su akvaryumlarında pH, GH ve KH yeterlidir.

Salinite genellikle özel gravite değerleri cinsinden ifade edilir, yani ölçülen sıvının ağırlığının eşit hacimdeki saf su ağırlığına oranı gibi. Su ısındığında genleştiğinde referans noktası olarak 15C kullanılır. Salinite bir hidrometre vasıtasıyla ölçülür.

GH (Suyun genel sertliği)

Genel sertlik su içinde çözünmüş magnezyum ve kalsiyum iyonlarının konsantrasyonlarına denir. Balıkların sert yada yumuşak su sevdikleri söylendiğinde bahsedilen değer GH değeridir (KH değil).

GH, KH ve pH su kimyasının bermuda şeytan üçgenini oluştururlar. Hepsi farklı gibi gözükseler de birbirleriyle ilginç bağlantıları olduğundan birini etkilemeden diğerini değiştirmek mümkün olmamaktadır. Bu sebepledir ki akvaryum hobisine yeni başlayanlara çok gerekli olmadıkça bu özelliklerle oynamamaları tavsiye edilir.

Su sertliği denen kavram aşağıda bahsedilen kavramlardan oluşmaktadır. dH birimi “degree hardness” kelimesinin kısaltmasıdır ve sertlik derecesi anlamına gelir, ppm birim “parts per million” kelimesinin kısaltmasıdır ve bir milyon içinde bulunan parçacıklar yada kısımlar manasına gelir, mg/L değerine çok yakindir. 1 dH 17.8 ppm ye eşittir. Bir çok test kit'i su içindeki kalsiyum karbonat değerini ölçer. Her ne kadar su sertliğinin yalnızca bu elementten oluşmadığı bilinse de genel kaide olarak kabul edilmektedir.

0 – 4 dH, 0 – 70 ppm : çok yumuşak

4 – 8 dH, 70 – 140 ppm : yumuşak

8 – 12 dH, 140 – 210 ppm : orta sert

12 – 18 dH, 210 – 320 ppm : oldukça sert

18 – 30 dH, 320 – 530 ppm : sert

daha yüksek : adeta sudan bir kayadır (Malawi gölü)

Hava motorlarının sağladığı oksijenin suda en kısa sürede erimesi için hava taşı kullanmanızda fayda vardır.Hava taşları hava kabarcıklarını ince partiküller halinde akvaryuma bırakırlar ve oksijenin en kısa sürede erimesini sağlarlar.

Filtreli havalandırma yapacaksanız,akvaryum zemininde biriken pislik ve yem artıklarının yaratacağı zehirli karbondioksit birikimlerindende kurtulmuş olursunuz.

Akvaryumunuza yeterli oksijeni sağlamanız balıklarınızın sağlıklı yaşamasını ve daha fazla balık barındırmanızı sağlar.Ancak akvaryumunuzu gelişi güzel bir yığın balıkla doldurmak estetiği ve toplum psikolojisini bozar.

Sertlik yapan tuzlar: Kalsiyum ve magnezyum tuzları

Suda çözünmüş çeşitli tuzlar arasında magnezyum ve kalsiyum tuzları suyun toplam sertliğini oluştururlar. Suda en çok bulunan sertlik yapıcı bileşikler genelde kalsiyum bikarbonat [Ca(HCO3)2] ve kalsiyum sülfattır [CaSO4]. Kalsiyum ve magnezyum tuzlarının çok bulunduğu sular sert, az oldukları sular ise yumuşak olarak nitelendirilir. Sertliğin ölçüm birimi olan 1° GH litrede 10 mg kalsiyum veya magnezyum oksite karşılık gelir. (Ca: Kalsiyum, Mg: Magnezyum, Na: Sodyum, P: Potasyum)

pH (Suyun genel asitlik toplamı)

pH suyun asidik, bazik yada natürel olup olmadığını gösterir. 1 ile 14 arasında değişen bir skalada 7 natürel, 7 nin alti asidik ve 7 nin üstü bazik yada alkalin olarak adlandırılır. Deprem ölçen Richter ölçeğindeki gibi pH skalasında log aritmiktir. Yani 5.5 lik bir pH değeri 6.5 lik bir pH değerinde 10 kere daha asidiktir. Bu sebeple pH değerini çok azda olsa aniden değiştirmek suyun kimyasal özelliklerinde çok fazla farklılıklar yaratmak manasına gelebilir.

Akvaryum severler için pH'in iki özelliği önem taşır. Birincisi pH değerindeki ani ve hızlı değişimler balıklar için son derece sakıncalıdır ve mutlaka önlenmelidir. pH değerini günde 0.3 birimden fazla değiştirmenin balıklar üzerinde olumsuz etkisi olduğu bilinmektedir. Bu sebeple akvaryumunuzun pH değerini mutlaka sabit tutmaya çalışmanız gerekmektedir. İkincisi ise daha öncede bahsedildiği gibi beslemekte olduğunuz balıkların alışık oldukları pH değerini mutlaka bilmelisiniz.

Bir çok balık alışık oldukları pH değerlerinden daha yüksek yada daha düşük değerlere zamanla alışır. Eğer suyunuzun pH değeri 6.5 – 7.5 aralığında ise oldukça fazla balık türünü problemsize besleyebilirsiniz.

Akvaryumda balık bakimi için kesinlikle bilinmesi zorunlu bir konudur.Unutulmamalıdır ki her su ;su değildir! Balıkların su içinde yasayabilmeleri için suyun belli derecede genel asitlik oranının beslediğiniz baliğin yasama ortamına uygun olması gerekir.Akvaryumcudan aldığım balık iki gün sonra öldüğün cevabi : % 70 PH dir.Balık yasadığı su içinde belli derece asitlilik gerektiren bir ortamda bulunmalıdır.Her balık ayni asitlik derecesinde yasamaz.Örneğin canlı doğuranlar ailesinden olan ( Lepistes) Poecilia reticulata'nin Ph si 6-8,5 arasında olurken Orta Afrika Cichlidlerinde (Cichlidae) - Kırmızı Mücevher Cichlid (Hemichromis guttatus) Ph 'si 6,5-7,5 dir.

Daha da anlaşılır olursa... Cin Halk Cumhuriyeti deniz kıyısında bulunan su genel asitlik derecesi, Amazon'da bulunan akarsularda ki su genel asitlik derecesi farlıdır. Sizin çeşme suyundaki suyun Ph derecesine çok farklıdır.Suda ne kadar çok asitik madde varsa, pH değeri de o kadar düşer.Akvaryumda hızlı Ph değişimleri balıklarınızın hayatini tehlikeye atar.Peki ne yapmalıyız ki ph derecesi yasadığımız baliğin yaşamını tehlikeye atmasın.Akvaryum balıkları için özel akvaryum laboratuarı aliniz.En son çıkan modelleri elektroniktir,biz elektronik ph ölçer makinesini tavsiye ederiz. Temiz,güvenilir,ve çabuk. Tatlı su balıkları genelde 7 Ph derecesinde tutulurlarsa uzun yıllar akvaryumunuzda yasayabilir. Dünyada bu Ph 7 değeri hemen hemen tüm tatlı su balıkları için geçerlidir.

Akvaryum Suyu ve Kimyası

Genel olarak kimyasınını belirlemek için suyun ölçülebilir dört temel özelliği mevcuttur. Bunlar Ph, kararlılık  (buffering) kapasitesi (KH), genel sertlik (GH) ve tuz konsantrasyonu (salinity). Bunlara ek olarak da mineraller ve diğer elementler belirleyicidir.

 

 pH

 

 pH suyun asit, bazik veya nötr olup olmadığını  belirler. Logaritmik pH skalasında; 7 pH nötr, 7 nin altı asit, 7 nin üstü bazik (veya alkalin) su manasına gelir. Logaritmik olduğu için 5.5 pH değerine sahip olan bir su , 6.5 pH değerine sahip olan bir sudan 10 katı kadar daha asidiktir. Bundan dolayıda suyun pH değerlerinde küçük miktar, fakat ani değişiklikler balıklar için tehlikeli olabilir (bu tarz uygulamalar balıklarda stres yaratır).

 

Akvaryum severler için önemli iki dikkat edilmesi gereken husus :

 

(1)  Ani pH değişiklikleri balıkları strese sokar ve bundan kaçınılmalıdır. Günlük pH değişiminin 0.3 den fazla olmasının akvaryum balıklarını strese soktuğu bilinmektedir, bundan dolayıda pH değerinin sabit ve kararlı olması balıkların sağlığı açısından önemlidir.

 

(2)  Her balık türünün kendi doğal ortamında yaşadığı suyun pH değerleri değişiklikler göstermektedir. Bazı türler asidik suyu tercih ederken (örnek: diskus, melek balığı, neon, kardinal vs.), bazı türlerde bazik suyu tercih etmektedir (Malawi, Tanganyika chiclidleri). Bundan dolayıda beslediğiniz balığın isteklerine uygun pH değerini sağlamanız gerekmektedir.

 

 Kararlılık (buffering) Kapasitesi (KH, Alkanite)

 

 Kararlılık kapasitesi, asit veya bazik maddeler katıldığında suyun pH değerini kararlı ve sabit tutma özelliğidir. pH ve kararlılık kapasitesi birbirleriyle direk olarak ilişkilidir ve birbirlerini etkilerler. Eşit miktarlarda asit ve nötr su karıştırıldığında, suyun pH değerinin asitinkinin yarı değerine ulaşacağı beklenir ki  pratikte genellikle böyle sonuçlanmaz. Eğer suyun yeterli miktarda kararlılık değeri varsa, bu eklenen asidi yutacak ve nötralize edecek dolayısıyla pH değerinde önemli bir değişiklik olmayacaktır. Suyun kararlılık değerini büyük bir süngere benzetebiliriz: asit eklendikçe sünger bunu  yutarak suyun pH değerini değiştirmemektedir. Süngerin doyma limiti aşıldığı (ki kararlılık kapasitesinin doygunluk noktası) anda, suya eklenen asit, pH değerini hızlı bir şekilde değiştirecektir.

 

Kararlılık kapasitesinin durumlara göre hem olumlu ve hem de olumsuz yanları bulunmaktadır. Akvaryum suyundaki nitrojen çevriminin sonucunda nitrik asit (nitrat) açığa çıkar. Yeterli kararlılık kapasitesi yoksa zaman içerisinde pH düşer (olumsuz), yeterli miktarda kararlılık kapasitesi varsa pH değeri oynamaz sabit kalır (olumlu). Sert çeşme suyu yüksek kararlılık kapasitesine sahiptir. Eğer yüksek pH değerine sahipse asit değerini aşağıya sabit bir değere çekmek zorlaşır.  Kararlılık kapasitesi kayda alınmadığı için, tecrübesiz akvaryum severler suyu istedikleri değere çekmede başarısız olurlar.

 

Tatlısu akvaryumlarında, suyun kararlılık kapasitesini etkileyen temel maddeler su içerisindeki çözülmüş karbonat ve bikarbonatlardır. Bundan dolayıda kararlılık kapasitesi yerine “karbonat sertliği”(KH) , “alkanite” gibi terimler de zaman zaman kullanılmaktadır. Teknik olarak aynı olmamakla birlikte, akvaryumculukta pratik olarak eşdeğer kabul edebiliriz.

 

Akvaryumunuzun kararlılık kapasite ihtiyacı ne olmalıdır? Çoğu akvaryum test kitleri KH ölçmektedir. Yüksek KH değeri, suyunuzun pH değişikliklerine daha dirençli olduğunu gösterir. Zaman içerisinde suda pH değerinin oynamaması için suyun yeterli KH değerine sahip olması gerekmektedir. Eğer KH değeriniz 4.5 altındaysa , akvaryumunuzun pH değerine dikkat etmeniz gerekir (haftalık olarak pH değerinizin sabit olup olmadığını test ediniz). Periyodik olarak su değiştirmeyi ihmal ettiğiniz zamanlarda bu oldukça önemlidir. Zaman içerisinde nitrojen çevriminin bir ürünü olan nitrat suyu düşük pH seviyelerine çekecektir. Böyle bir durumdaki pH değişikliği sudaki nitrat miktarına ve suyun KH değerine bağlı olarak değişmektedir. pH değeriniz aylık olarak 0.2 değerinde düşmekteyse iki şey yapabilirsiniz: suyun KH değerini yükseltmek veya periyodik olarak akvaryum suyunun belli oranlarda değiştirilmesi (sağlıklı olanı ikinci yöntemdir ). KH değeri balıkları etkilemez, bundan dolayı da balık türlerine göre KH  değeri belirlenmemiştir.

 

Önemli not: Distile edilmiş suyu akvaryumda direk olarak kullanmak uygun değildir. Distile olduğu için KH değeri sıfırdır, buda çok küçük düzeylerde asit eklendiğinde suyun asit değerini büyük ölçekte etkilediğinden balıklarda stres yaratır. Kararsız yapısından dolayı distile su kesinlikle kullanılmamalıdır. Distile su, (klor, klorominlerden arındırılmış) çeşme suyu ile aşılanmalı veya mineral, tuz içeren maddeler katarak  hazırlanmalıdır.

 

Genel Sertlik (GH)

 

Genel sertlik çözülmüş kalsiyum ve magnezyum ionlarının konsantrasyonunu belirler. Balıklar yumuşak su veya sert su tercih eder denildiğinde, kastedilen suyun GH değeridir (KH değil). GH, KH ve pH her nekadar birbirlerinden ayrı parametreler de olsalar, bir dereceye kadar birbirlerini etkilerler, bundan dolayı da bir diğerini ayarlamadan diğerini ayarlamak zordur.

 

Mesela sert su genellikle kireçtaşının yoğun olduğu su yataklarından çıkar. Kireçtaşı kalsiyum karbonat içerir, bu da suyun hem GH (kalsiyumdan dolayı), hem de KH (karbonattan dolayı) değerlerini artırır. KH da sudaki asidi yutan bir sünger gibi davranarak  pH değerini yükseltir.

 

Bundan dolayıdırki akvaryumculuğa yeni başlayanlara, mutlaka gerekli değilse, bu parametrelerle kimyasallar katarak veya akvaryum dükkanlarında satılan ilaçlarla ayarlama yapmaları tavsiye edilmez.

 

 Tuz Konsantrasyonu (tuzluluk, salinity)

 

 Tuz konsantrasyonu suda çözülmüş olan maddelerin toplam miktarını belirtir. Tuz konsantrasyonu ölçümü, GH ve KH yi oluşturan komponentleri içerdiği gibi suda çözülmüş olan diğer komponentleride kapsar (örnek: sodyum). Suyun tuz konsantresi daha çok deniz akvaryumlarında önemlidir, tatlısu akvaryumlarında, pH, KH ve GH değerlerini bilmek yeterlidir. Tuz konsantrasyonu spesifik gravite (çözeltinin ağırlığının, aynı hacimdeki saf suyun ağırlığına oranı) değeriyle ölçülür. Ölçüm için hidrometre kullanılır.

 

 

Mineraller ve Diğer Elementler

 pH, KH, GH ve tuz konsantrasyonuna ek olarak suyun içerisinde başka maddelerde bulunmaktadır. Bu maddelerin suda bulunması (veya bulunmaması) bazı durumlarda önemlidir:

 

nitrat, belli konsantrasyonun üzeri balıklarda stres yaratır (genellikle 25 mg/litre üzeri) daha yüksek değerler öldürücüdür. Bitkili akvaryumunuz varsa nitrat bitkiler tarafından besin olarak kullanılır ama yüksek konsantrasyonlarda akvaryumunuzda ve bitkiler üzerinde istenmeyen alg (yosun) oluşumu başlar ve zaman içerisinde bitkilerinizinde bozulmasına sebep olur.

 

Fosfat, nitrat gibi fosfat konsantresi yüksek olan akvaryumlarda alg problemi başlar ki buda istenmeyen bir durumdur. Bitkili akvaryumlarda ideal fosfat konsantrasyonu 0.2 mg/litre veya aşağı aşağısıdır. Piyasada satılan akvaryum bitki gübrelerinin birçoğunda fosfat bulunmaktadır, satın alırken fosfat içermeyen bitki gübresi almak en doğrusudur.Demir, manganez ve diğer elementler. Bitkilerin gelişimi için demir önemli bir elementtir fakat yüksek oranlar balıklar için tehlikelidir. Klor, klorominler. Çeşme ve içme sularımızda suyu dezenfekte için kullanılırlar ve her iki madde de balıklar için zehirleyicidir.. Klor uçucudur fakat kloromin uçucu değildir. Yani suyumuzda klor varsa su akvaryumumuzda kullanılmadan önce 24 saat bekletilirse klor kalmayacaktır fakat suyumuz aynı zamanda da kloramin içeriyorsa bu yöntemle kloraminlerden kurtulamazsınız. En iyi yöntem çeşmeye bağlayacağınız aktif karbon filtredir, bu her iki maddeyi bünyesine alır ve klor ve klorominden arındırılmış su verir. Diğer bir yöntem ise akvaryumcularda satılan klor, kloromin giderici ilaçlardan prospektüsünde tarif edildiği miktarda kullanmaktır.

 

 Su Parametrelerinin Ayarlanması

 

 Suyun Sertleştirilmesi   (GH ve/veya KH ın yükseltilmesi)

 

Aşağida anlatılan ölçüm değerleri yaklaşık olarak hesaplanmıştır, bu işlemleri yaparken daha kesin sonuçlara ulaşmak için test kitiyle ölçüm yapınız. Başlangıç suyunuzun karbonat sertliği aşırı yumuşaksa (1 KH ve aşağısı) suya ekleyeceğiniz karbonat pH değerinizi değiştirecektir. Hem GH hem de KH değerinizi yükseltmek için, suyunuza kalsiyum karbonat (CaCO3) ekleyiniz. 100 litre suya ekleyeceğiniz ½ çaykaşığı kalsiyum karbonat, KH ve GH değerinizi 1-2 dH yükseltecektir. GH değerini yükseltmeden KH değeri yükseltilmek isteniliyorsa suyunuza sodyum bikarbonat ekleyiniz (NaHCO3). 100 litre suya ekleyeceğiniz ½ çaykaşığı sodyum bikarbonat, KH değerinizi 1 dH yükseltecektir.

 

pH Değerinin Yükseltilmesi ve Düşürülmesi

 

Kimyasallar ekleyerek pH değerinizi yükseltebilir veya düşürebilirsiniz. Suyun kararlılık kapasitesine bağlı olarak bu işlem genellikle zordur. Dengeli olarak pH değerini yükseltmek ve düşürmek için KH değeriylede oynamak gerrekir. Genel yöntem bir önceki paragrafta anlatıldığı gibi suya karbonat ekleyip suyu denge değerine (kararlı yapıya) getirmek ve pH değerini istenilen seviyede ayarlamaktır. Suyun pH değerini düşürmek için hidroklorik asit kullanılabilir (tecrübeli akvaryumculara tavsiye edilir). Kullanılacak miktar suyun kararlılığına bağlıdır. Bu işlem yapılırken oldukça dikkatli davranmak gerekir. En iyi yöntem akvaryumunuzdan belli miktarda su (hacmini hesaplayıp not alın) bir kaba konulur ve KH, pH değeri ölçülür. Daha sonra damlalıkla asit eklenir ve daimi olarak pH ölçümü yapılır. Eğer suyun KH değeri yüksekse, ilk başlarda eklediğiniz asit yutulacak ve pH değerinde bir süre düşme olmadığını gözleyeceksiniz. İstenilen pH değerine ulaşıldığında kaç damlada bu değere ulaştığınızı not alın ve akvaryum suyunuzun hacmine oranlayarak akvaryumunuza kaç damla asit koyacağınızı hesaplayarak uygulayınız (akvaryumunuzun net su hacmini hesaplayın,yani, dipteki kum, kayalık veya benzeri aksesuarların hacmini hesaba katmayın). 

 

Dikkat: Her türlü teknik asitle oynamak dikkat edilmediğinde sağlığınız açısından tehlikelidir. Herhangi bir temas durumunda o bölgeyi bol su ile yıkayınız  ve daha önemli durumlarda acil olarak doktora gidiniz. Bu malzemeleri çocukların ulaşamayacağı yerlerde saklayınız.

 

 Bir diğer asitte fosforik asittir (genellikle akvaryumcularda satılan asit düşürücü ürünler fosforik asit içerir). Fosforik asit suyu 6.5 pH değerine doğru çekmeye çalışır. Dezavantajı fosfor içerdiği için yüksek düzeyde kullanıldığında, akvaryumunuzda zaman içerisinde ciddi alg problemleri başlar. Hidroklorik aside göre avantajı ise, pH ın daha kararlı bir yapıda düşürülmesidir.   

 

KH değerini ayarlamadan pH değerini emniyetli bir şekilde düşürmenin diğer yöntemi ise akvaryuma karbondioksit (CO2) dozajlamaktır. Karbondioksit suda çözülürken bir kısmı karbonik asite dönüşerek suyun pH değerini aşağı çekmektedir. Bu işlem için karbondioksit tüpü, regülatörü, ince ayar vanası, kabarcık sayıcısı ve CO2 reaktörü gerekmektedir; genellikle bitkili akvaryumlar için tavsiye edilir. 

 

Suyun pH değerini yükseltmek için sodyum bikarbonat kullanmak en pratik yöntemdir. Sodyum bikarbonat pH değerini, kullanılan miktara göre, 8.2 kararlılık değerine doğru yükseltecektir. 

 

Suyun Yumuşatılması

 

Bazı balık türleri (diskus, melek, kardinal tetra, neon, vs) yumuşak suyu severler. Sert suda yaşamlarını sürdürebilselerde, üretim söz konusuysa yumuşak suya ihtiyaçları vardır.  

 

Evlerimizde kullandığımız içme suyu hazırlamak için kullandığımız su yumuşatma cihazları, iyon değişim sistemiyle çalışmaktadırlar. Bu cihazların içerisinde bulunan reçine, sudaki magnezyum ve kalsiyum iyonlarını alırlar ve bunun yerine suya sodyum iyonu bırakırlar. Teknik olarak yumuşak su elde etmiş olduğunuz halde, yumuşak suda yaşayan türler sodyumdan da hoşlanmazlar. Bundan dolayıda bu tarz su yumuşatma cihazları akvaryumlar için uygun değildir.

 

 Yumuşak su elde etmenin en iyi ve en pratik yöntemi “ters osmos arıtma sistemi” kullanmaktır. Bu sistemlerin en basit olanları (evde kullanılan sistemler) bir mekanik partikül filtresi (genellikle 5 mikron) onun arkasında sudaki klor, klorominleri yoketmek için aktif karbon filtre ve devamında ters osmos prosesinin oluştuğu membran filtre bulunmaktadır. Bu tarz bir fitrasyonla, saf suya yakın (%96-99 saf) su elde edebilirsiniz. Bu tarz bir fitrasyon sudaki kalsiyum, magnezyum, karbonat, hemen hemen bütün elementler, sudaki parazitler, diğer organik maddeleri geçirmeyerek safa yakın bir su elde eder. Daha öncede belirtildiği gibi saf su akvaryumda kullanılmaz. En pratik yöntem klor, klorominlerden arındırılmış çeşme suyunun belli oranlarda aşılanmasıdır. Bir diğer yöntem ise kalsiyum karbonat, sodyum bikarbonat, magnezyum sülfat gibi kimyasallar ekleyerek suyun sertliğinin ayarlanmasıdır.